Φωτογραφία στο Παρελθόν

Ετος : 25 εκατομύρια χρόνια πρίν.
Μια τροπική καταιγίδα μόλις είχε σαρώσει το δάσος των τεράστιων δέντρων Χιμενέα κατά μήκος μιας κεντροαμερικανικής ακτής. Κίτρινα ποτάμια ρετσινιού ξεπηδούσαν από σπασμένα κλαδιά και σχισμένους κορμούς, καθώς τα έντομα τρέφονταν με τον πλούτο των συντριμμιών. Ενας τερμίτης έτυχε να ακουμπήσει τη ροή του ρετσινιού και κόλλησε πρώτος, με αποτέλεσμα σταδιακά να εγκλειστεί στο κίτρινο υγρό. Τερπένια και άλλες πτητικές ενώσεις του ρετσινιού διαπέρασαν σιγά σιγά τους ιστούς του τερμίτη, αντικαθιστώντας το νερό και σκοτώνοντας τα βακτήρια που υπήρχαν σ' αυτούς.
Ο αέρας, μαζί με το φως και τη ζέστη του ήλιου, προκάλεσαν χημικές αντιδράσεις μέσα στο ρετσίνι, έτσι που τα άτομα άνθρακα των οργανικών ουσιών που περιείχε να σχηματίσουν μακριές αλυσίδες.
Το κομμάτι ρετσινιού που είχε αρχίσει να πήζει έπεσε στο έδαφος, ένα ανάμεσα σε χιλιάδες άλλα. Οι παλίρροιες από τις τροπικές καταιγίδες του επόμενου έτους παρέσυραν τα κομμάτια ρετσινιού και τους κορμούς που σάπιζαν, μέσα σε μια λιμνοθάλασσα, όπου τα παραλιακά ιζήματα σύντομα τα σκέπασαν.
Η ΠΙΕΣΗ
Είκοσι πέντε εκατομμύρια χρόνια πίεσης κάτω από τη γη πολυμέρισαν το ρετσίνι ακόμα περισσότερο, κάνοντάς το στερεό και χημικά αδρανές. Τεκτονικές κινήσεις σήκωσαν τελικά την παλιά ακτή, μετατρέποντάς τη σε απόκρημνα βουνά ύψους ενός χιλιομέτρου, που σχημάτισαν το νησί Ισπανιόλα στην Καραϊβική.
Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ
Περιπλανώμενος στους λόφους αυτού του νησιού, ένα μεταλλωρύχος από τη Δομινικανή Δημοκρατία, πέρασε από την περιοχή μιας μικρής κατολίσθησης, που είχε αποκαλύψει μια μαύρη φλέβα απολιθωμένου ξύλου. Σκάβοντας επί ώρες κατά μήκος του αρμού, ξέθαψε ένα σωρό από ψήγματα χρυσού, αλλά και κομμάτια με την υαλώδη λάμψη του κεχριμπαριού. Μέσα σε ένα απ' αυτά, βρισκόταν ένας μεγάλος τερμίτης, με τα φτερά αποκολλημένα σε μικρή απόσταση από το σώμα του και τα πόδια ανοιχτά. Το κομμάτι ηλέκτρου με το βαλσαμωμένο Ηλεκτροδομινικανό Μαστοτερμίτη έφτασε τελικά στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης.Οι εντομολόγοι μελετούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτά τα πρωτόγονα έντομα, γιατί έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τις κατσαρίδες και θεωρείται ότι είναι ο σύνδεσμος ανάμεσα σ' αυτές και τους σύγχρονους τερμίτες. Συγγενείς του Μαστοτερμίτη, που έχουν εκλείψει εδώ και 30 έως 130 εκατομμύρια χρόνια, εμφανίζονται σε κομμάτια ηλέκτρου από διάφορα σημεία του κόσμου. Ενα είδος, ο Μαστοτερμίτης Δαρβινιένσις, ζει ακόμα και σήμερα στην Αυστραλία, αποτελώντας ένα ζωντανό εξελικτικό απολίθωμα.

ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ
Αρκετοί επιστήμονες προσπάθησαν να απομονώσουν DNA από τα απολιθώματα των εντόμων, τα οποία έχουν διατηρηθεί σε πραγματικά εκπληκτική κατάσταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι συχνά μπορεί κανείς να διακρίνει με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο ακόμα και τις ζάρες πάνω στην επιφάνεια των μιτοχονδρίων των κυττάρων τους. Κάποιοι θεώρησαν ότι βρήκαν κομμάτια DNA (κανείς πάντως δεν ισχυρίστηκε ότι βρήκε ολόκληρο το DNA απολιθωμένου εντόμου) και τα σύγκριναν με το DNA εντόμων που ζουν σήμερα.
ΕΡΕΥΝΕΣ
Νεότερες έρευνες αμφισβήτησαν τα ευρήματα αυτά. Ωστόσο, η εξαιρετική κατάσταση των απολιθωμάτων επιτρέπει να βγουν συμπεράσματα για τη μορφολογία των εντόμων της περιόδου μετά, αλλά και πριν την εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να βγουν και συμπεράσματα για τις συμπεριφορές των εντόμων, αφού αρκετά πιάστηκαν από το ρετσίνι την ώρα που τρέφονταν, ζευγάρωναν ή γεννούσαν αυγά. Και όχι μόνο για τα έντομα. Σε λίγο μεγαλύτερα κομμάτια κεχριμπαριού έχουν βρεθεί ακόμα και μικρά σπονδυλωτά, όπως βάτραχοι και σαύρες. Τα απολιθώματα σε ήλεκτρο είναι κάτι πολύ περισσότερο από φωτογραφίες του μακρινού παρελθόντος της ζωής στον πλανήτη μας.
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ...
Εξήντα δύο πλήρη έντομα και τμήματα εντόμων περιλαμβάνει αυτό το κομμάτι κεχριμπάρι διαμέτρου μόλις 2,8 εκατοστών. Ενας χάρτης των εντόμων δείχνει την ύπαρξη ειδών που ανήκουν σε 5 τάξεις και 14 οικογένειες. Σε διάφορα σημεία «επιπλέουν»φτερά και κεραίες, ενώ τρεις τερμίτες προβάλλουν από την επιφάνεια. (Μερικά έντομα εγκλωβίστηκαν κατά ένα μέρος. Τα εκτεθειμένα τμήματά τους αποσυντέθηκαν, μούχλιασαν και στη συνέχεια καλύφθηκαν από το επόμενο στρώμα ρετσινιού)