"Σαράντα χρόνια βιβλιοπώλης, δεν έχω ξαναδεί τέτοιο φαινόµενο!"

«Σαράντα χρόνια βιβλιοπώλης, δεν έχω ξαναδεί τέτοιο φαινόµενο!», αναφωνεί ο Ζαν-Μαρί Σεβέστρ, υπεύθυνος µεγάλου βιβλιοπωλείου στο κέντρο του Μονπελιέ ανάλογη έκπληξη εκφράζουν συνάδελφοί του σε όλη τη Γαλλία. ∆υόµισι µήνες αφότου κυκλοφόρησε, το «Αγανακτήστε!», ένα µανιφέστο µόλις 32 σελίδων µε την υπογραφή του 94χρονου ήρωα της Αντίστασης Στεφάν Εσέλ έχει πουλήσει περισσότερα από 500.000  αντίτυπα. Και ούτε η γοητεία του τίτλου, ούτε η γοητεία του συγγραφέα, ούτε η γοητεία της τιµής (µόνο 3 ευρώ) επαρκούν ως εξηγήσεις.
«Το θεµέλιο σύνθηµα της Αντίστασης ήταν η αγανάκτηση. Εµείς,οιβετεράνοι των κινηµάτων της Αντίστασης…, καλούµε τις νέες γενιές ναζωντανέψουν, ναµεταβιβάσουν την κληρονοµιά της Αντίστασης και των ιδανικών της. Τους λέµε: Πάρτε τη σκυτάλη, αγανακτήστε!».
«Θα ήθελα όλοι – ο καθένας από εµάς – ναβρει τον λόγο του να αγανακτήσει. Είναι ένα πολύτιµο δώρο. Οταν κάτι σε κάνει να αγανακτείς, όπως αγανάκτησα εγώ εναντίον του Ναζισµού, γίνεσαι αγωνιστής, σκληρός και στρατευµένος. Γίνεσαι µέρος του µεγάλου ρου της ιστορίας – και αυτός ο ρους µας οδηγεί προς έναν κόσµο µε περισσότερη δικαιοσύνη και περισσότε ρη ελευθερία, όµως όχι την ανεξέλεγκτη ελευθερία της αλεπούς στο κοτέτσι».
«Οι λόγοι να αγανακτήσει κανείς µπορεί να φαίνονται σήµερα λιγότερο ξεκάθαροι. Ο κόσµος µοιάζει υπερβολικά περίπλοκος. Σε αυτόν τον κόσµο, όµως, υπάρχουν πράγµατα που δεν θα έπρεπε να ανεχόµαστε… Λέω στους νέους: Κοιτάξτε λίγο γύρω σας και θα τους βρείτε. Το χειρότερο από όλα είναι η αδιαφορία…».
«Η εµµονή της ∆ύσης µε την παραγωγικότητα έχει βυθίσει τον κόσµο σε µια κρίση που µπορεί να επιλυθεί µόνο µε µια ριζική µετατόπιση µακριά από το “ολοένα και περισσότερα”, στον κόσµο της οικονοµίας αλλά επίσης στην επιστήµη και την τεχνολογία.
Είναι καιρός να πρυτανεύσει η ηθική, η δικαιοσύνη και µια βιώσιµη ισορροπία…».
«Ητέλεια ενσάρκωση του ευρωπαίου ανδρός», έτσι τον αποκάλεσε η «Monde». Ο Στεφάν Εσέλ γεννήθηκε το 1917 στο Βερολίνο από εβραϊκή οικογένεια και µετανάστευσε στη Γαλλία το 1925. Η ζωγράφος µητέρα του ήταν το πραγµατικό πρόσωπο πίσω από την ηρωίδα που αγαπήθηκε από δύο φίλους στη νουβέλα του Ανρί-Πιερ Ροσέ και στην ταινία του Φρανσουά Τριφό «Ζιλ και Ζιµ». Ο Στεφάν απέκτησε τη γαλλική υπηκοότητα το 1937 κι έγινε δεκτός στην περίφηµη Ecole Normale Superieure το 1939. Στη συνέχεια επιστρατεύεται, φυλακίζεται, δραπετεύει και συναντά τον στρατηγό Ντε Γκoλ στο Λονδίνο. Το 1944 στάλθηκε στη Γαλλία. Συλλαµβάνεται και µεταφέρεται στο ναζιστικό στρατόπεδο του Μπούχενβαλντ. ∆ραπετεύει εκ νέου, συλλαµβάνεται, πηδάει από το τρένο µεταγωγής του και συναντά τα αµερικανικά στρατεύµατα. Μετά την απελευθέρωση, συµµετέχει στη σύνταξη της Οικουµενικής ∆ιακήρυξης των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου. Η Αριστερά τον τιµά το 1981 και του απονέµει τον τίτλο του «πρεσβευτή της Γαλλίας» κι εκείνος θα αφιερώσει τη σύνταξή του στους sanspapiers, τους µετανάστες χωρίς έγγραφα, και πιο πρόσφατα στους Παλαιστινίους. ∆εν αγαπά τίποτα περισσότερο από το να απαγγέλλει στο τέλος του δείπνου Μποντλέρ ή Βερλέν. ∆εν απαρνείται όµως και τις χαρές της πολιτικής:
στις τοπικές εκλογές του 2009, ήταν υποψήφιος, σε µη εκλόγιµη θέση, µε το οικολογικό κίνηµα Ευρώπη Οικολογία. Παραµένει µέλος του Σοσιαλιστικού Κόµµατος και πρόσφατα δήλωσε πως για τις προεδρικές εκλογές του 2012 «στηρίζει πλήρως» τη φίλη του Μαρτίν Οµπρί. Το βιβλίο. Το «Indignez-vous!» - «Αγανακτήστε!» βασίζεται σε τρεις συζητήσεις, διάρκειας µιάµισης ώρας, που είχαν µε τον Στεφάν Εσέλ την άνοιξη του 2010 στο σπίτι του στο Παρίσι η Σιλβί Κροσµάν και ο Ζαν-Πιερ Μπαρού, υπεύθυνοι του µικρού εκδοτικού οίκου Indigene. ∆ιαβάζεται µέσα σε ένα τέταρτο της ώρας, αποτελεί ταυτόχρονα µια διαπίστωση, ένα πρόγραµµα, µια µεθοδολογία. Η διαπίστωση συνοψίζεται στη φράση: «Σε αυτόν τον κόσµο, υπάρχουν πράγµατα ανυπόφορα». Ο κατάλογος είναι µεγάλος: το διευρυνόµενο χάσµα ανάµεσα στους πολύ πλούσιους και τους πολύ φτωχούς, η κατάσταση του πλανήτη, η σύληση του κοινωνικού κράτους, η αντιµετώπιση των µεταναστών, των λαθροµεταναστών, των Ροµά, η κούρσα του κέρδου ς, η δικτατορία των χρηµατοπιστωτικών αγορών… Ο Εσέλ πιστεύει στη «δυνατότητα των σύγχρονων κοινωνιών να ξεπερνούν τις συγκρούσεις µέσω µιας αµοιβαίας κατανόησης και µιας άγρυπνης υποµονής», συνηγορεί υπέρ µιας «ειρηνικής εξέγερσης» – µόνο σε λαούς που ζουν υπό στρατιωτική κατοχή, όπως οι Παλαιστίνιοι, αναγνωρίζει ή καλύτερα κατανοεί την προσφυγή στη βία.
Το φαινόµενο. Μέσα στις γιορτές, οι Γάλλοι αγόραζαν δέκα-δέκα τα αντίτυπα τού «Αγανακτήστε!» για τους ίδιους, τους συγγενείς και τους φίλους. Το µανιφέστο έχει πουλήσει οκτώ φορές περισσότερα αντίτυπα από το δεύτερο πιο ευπώλητο βιβλίο στη Γαλλία, το τελευταίο µυθιστόρηµα του Μισέλ Ουελµπέκ. Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία, Βραζιλία, Πολωνία, Ιαπωνία, Βρετανία, ΗΠΑ, είναι µερικές από τις χώρες που ετοιµάζουν µεταφράσεις. ∆ηµοσιογράφοι, αναλυτές, κοινωνιολόγοι έχουν σκύψει πάνω από το φαινόµενο αναζητώντας εξηγήσεις. Οι πιο απαισιόδοξοι βλέπουν πίσω από τον αναγνώστη - αγοραστή έναν «διαµαρτυρόµενο του καναπέ», έναν πολίτη ευτυχή που γυρίζει στο σπίτι του µε τα 3 ευρώ της οργής στο χέρι, ευτυχή που καταβροχθίζει το µανιφέστο της οργής στα ζεστά, κάτω από το πάπλωµα. Οι πιο αισιόδοξοι – και οι πιο αριστεροί – βλέπουν στο αναγνωστικό κοινό του Εσέλ την πεφωτισµένη αβανγκάρντ ενός εκλογικού σώµατος που θα µετατρέψει το 2012 τον τίτλο - σύνθηµα «Αγανακτήστε!» σε ψήφο διαµαρτυρίας. Η αλήθεια συνήθως βρίσκεται κάπου στη µέση.

ΤΑ ΝΕΑ