Fight fire with fire, τραγουδούν οι Metallica. Σε ελεύθερη μετάφραση, πολέμησε τον εχθρό με τα δικά του όπλα. Και από ό,τι φαίνεται, μία βρετανική εταιρεία έχει πάρει το μήνυμα. Γενετικά τροποποιημένοι δάκοι ετοιμάζονται για απογείωση, στην Ισπανία, σε μία προσπάθεια να ελεγχθεί ο συνολικός πληθυσμός του παρασίτου. Και στη Βραζιλία, γενετικά τροποποιημένα κουνούπια, ήδη, κυκλοφορούν, με στόχο την καταπολέμηση του δάγκειου πυρετού. Πώς θα το πετύχουν; Με όπλο το …σεξ! Η ανάγκη των εντόμων για αναπαραγωγή, τους γυρίζει μπούμερανγκ.
Ο δάκος της ελιάς είναι, ίσως, ο μεγαλύτερος εχθρός των ελαιοκαλλιεργητών στις Μεσογειακές χώρες. Τα θηλυκά γεννούν τα αυγά τους στον καρπό του δέντρου και οι προνύμφες καταστρέφουν το 15 με 30% των καλλιεργειών, κάθε χρόνο, καθώς μασουλούν τον δρόμο τους προς την ελευθερία. Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, η Oxitec, εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα την Οξφόρδη, έχει υποβάλει, στην ισπανική Εθνική Επιτροπή Βιοασφάλειας, αίτηση απελευθέρωσης μικρού πληθυσμού γενετικά τροποποιημένων αρσενικών δάκων. Αν η αίτηση εγκριθεί, θα πρόκειται για την πρώτη δοκιμή του είδους της, σε φυσικές συνθήκες, στην Ευρώπη.
Τα αρσενικά που σκοπεύει να απελευθερώσει η εταιρεία, θα έχουν ρόλο δούρειου ίππου, στη μάχη ενάντια στον μεγαλύτερο εχθρό των ελαιόδεντρων. Συγκεκριμένα, θα είναι “εξοπλισμένα” με γονίδια που προκαλούν το θάνατο στους θηλυκούς τους απογόνους, όσο αυτοί είναι ακόμα στο στάδιο της προνύμφης, πριν τους δοθεί η ευκαιρία αναπαραγωγής. Το σχέδιο είναι οι αρσενικοί δάκοι να κληρονομούν και να διαδίδουν τα θανατηφόρα γονίδια στον συνολικό πληθυσμό, μέχρι ο αριθμός των θηλυκών να φτάσει το μηδέν και το είδος να γνωρίσει την άσχημη πλευρά της εξέλιξης: την εξαφάνιση.
Σε εργαστηριακά πειράματα, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύτηκαν στο BMC Biology, οι γενετικά τροποποιημένοι δάκοι ανταγωνίστηκαν με επιτυχία τους φυσικούς αντιπάλους τους στο παιχνίδι της εξασφάλισης θηλυκού συντρόφου και προκάλεσαν βουτιά στα νούμερα του συνολικού πληθυσμού, σε διάστημα δέκα εβδομάδων. Για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των γενετικά τροποποιημένων παράσιτων στη φύση, εφόσον πάρει το πράσινο φως, η Oxitec θα απελευθερώσει τους δούρειους ίππους της, αρχικά, σε έξι δέντρα, στην Ταραγόνα, καλυμμένα με πλέγμα, για πρόληψη διαφυγής.
Όσο οι ισπανικές αρχές εξετάζουν την αίτηση για τη δοκιμή, η Oxitec, ήδη, ασχολείται με ένα ακόμα πιο φιλόδοξο σχέδιο για την καταπολέμηση του δάγκειου πυρετού, στην Τζακομπίνα – μία πόλη 50 χιλιάδων κατοίκων στην πολιτεία Μπαχία της Βραζιλίας. Ο στόχος; Να εξαλείψουν τα τοπικά κουνούπια aedes aegypti, που μεταδίδουν τη νόσο στους ανθρώπους. Το όπλο της εταιρείας είναι παρόμοιο με εκείνο που ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν στην περίπτωση του δάκου: Ένας “στρατός” αρσενικών κουνουπιών, γενετικά τροποποιημένων ώστε να αποτρέπεται σε οποιοδήποτε απόγονό τους – θηλυκό ή αρσενικό – να φτάσει σε ηλικία αναπαραγωγής.
Σύμφωνα με τον συνιδρυτή της Oxitec, τα “θανατηφόρα” αρσενικά ζευγαρώνουν με ικανοποιητική συχνότητα. Σε προκαταρκτική μελέτη, σε άλλη τοποθεσία, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρουσία γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών κατάφερε να μειώσει τον ντόπιο πληθυσμό μέχρι και κατά 96%, μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Οι άνθρωποι της Oxitec θεωρούν ότι δεν τίθεται θέμα μη λειτουργικότητας της μεθόδου.
Δεν λείπουν και οι φωνές διαμαρτυρίας, για τις πρακτικές της εταιρείας, που επικεντρώνονται στο γεγονός ότι υπάρχουν, όπως λένε, αναπάντητα ερωτήματα γύρω από τις περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις που θα έχει η πρακτική, όπως το κατά πόσο τα γενετικά τροποποιημένα έντομα θα εξαπλωθούν και σε συγγενικά είδη, ανεξέλεγκτα και απρόβλεπτα. Τονίζουν, επίσης, ότι – ακόμα και αν πετύχει το σχέδιο της Oxitec – τίποτα δεν εμποδίζει νέους πληθυσμούς παρασίτων και εντόμων να εισβάλουν ξανά στις “απελευθερωμένες” περιοχές.
Οι υποστηρικτές της μεθόδου απαντούν ότι νέες εισβολές μπορούν να ελεγχθούν, εύκολα, απελευθερώνοντας και πάλι γενετικά τροποποιημένα έντομα, ενώ υπογραμμίζουν ότι η πρακτική είναι απόλυτα εξειδικευμένη και ότι τα αρσενικά – δούρειοι ίπποι αναζητούν συντρόφους μόνο από το ίδιο είδος. Η εταιρεία, μάλιστα, υποστηρίζει ότι η πρακτική της είναι ένα πιο ακριβές εργαλείο από τα εντομοκτόνα, από την άποψη ότι τα τελευταία δεν κάνουν διακρίσεις στα έντομα που προσβάλλουν, προσφέροντας μία πραγματική εναλλακτική, για την καταπολέμηση των γεωργικών παρασίτων και των εντόμων που μεταδίδουν ασθένειες στους ανθρώπους.
Η Oxitec επικεντρώνεται, προς το παρόν, στη μάχη ενάντια σε κουνούπια και δάκο, αλλά έχει αναπτύξει και άλλα έντομα, για διαφορετικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένου και ενός για τον έλεγχο του πληθυσμού του σκόρου. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι, αν και η εταιρεία υποστηρίζει ότι η μέθοδός της είναι ακίνδυνη για τους ανθρώπους, οικολόγοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για το γεγονός ότι η οδήγηση ενός είδους στην εξαφάνιση – έστω, τοπικά – θα έχει άμεσες επιπτώσεις και σε άλλα είδη της τροφικής αλυσίδας.http://www.pathfinder.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου